Hongaarse opstand 1956

De Hongaarse Opstand van 1956 was een ingrijpende gebeurtenis in de geschiedenis van Hongarije en de Koude Oorlog. Op 23 oktober 1956 begonnen studenten in Boedapest een vreedzame demonstratie uit solidariteit met arbeiders in Poznań, Polen, waar eerder dat jaar een bloedige opstand was neergeslagen. Wat begon als een protest groeide uit tot een massale volksopstand met ruim 300.000 deelnemers. Op 24 oktober bestormden demonstranten het parlement, wat leidde tot het aftreden van de regering.

Politieke omslag en hoop op hervorming

Onder druk van de opstandelingen stelde premier Imre Nagy op 30 oktober een meerpartijenkabinet samen. De gehate geheime politie ÁVH werd ontbonden en Sovjettroepen trokken zich terug uit Boedapest. Nagy kondigde aan dat het communisme in Hongarije ten einde was en beloofde vrije verkiezingen. Symbolen van het stalinistische regime, zoals het standbeeld van Stalin, werden neergehaald. Enkele ÁVH-agenten werden in het centrum van Boedapest geëxecuteerd.

Internationale spanningen en Sovjetinval

Op 1 november verklaarde Nagy dat Hongarije een neutrale staat zou worden en zich terugtrok uit het Warschaupact. Deze stap was voor de Sovjet-Unie onacceptabel. Op 4 november trok het Rode Leger opnieuw Boedapest binnen via de Donaubrug, met tanks en pantserwagens. Ondanks heldhaftige tegenstand van burgers, gewapend met buitgemaakte geweren en Molotovcocktails, werd het centrum van Boedapest binnen vier dagen heroverd. In andere delen van Hongarije ging het verzet nog weken door.

Slachtoffers en repressie

Volgens officiële cijfers uit 1990 kwamen er 2.502 mensen om het leven: 1.945 in Boedapest en 557 elders in Hongarije. Er vielen 19.226 gewonden, waarvan 8% later overleed. Sovjettroepen verloren ruim 700 man. Na de opstand werden circa 13.000 mensen gearresteerd en 350 geëxecuteerd. In november en december 1956 vluchtten ongeveer 200.000 Hongaren naar het Westen.

Imre Nagy werd gearresteerd, gedeporteerd naar Roemenië en in 1958 geëxecuteerd. De nieuwe regering onder leiding van János Kádár maakte van Hongarije opnieuw een Sovjet-satellietstaat. De collectivisatie werd hervat, wat leidde tot een daling van de landbouwproductie. Hongarije, ooit een graanexporteur, werd afhankelijk van import.

Historisch besef en herdenking

In 1991 bood de Sovjet-Unie officieel excuses aan voor het brute optreden. Toch blijft de interpretatie van de opstand controversieel. In 2016 werd de revolutie op Russische televisie afgedaan als een rel met “voormalige nazi’s”, wat leidde tot diplomatieke spanningen.

Lokale tips voor bezoekers

  • Bezoek het Museum van de Hongaarse Opstand in Boedapest, waar originele documenten, foto’s en persoonlijke verhalen een indringend beeld geven van de gebeurtenissen.
  • Wandel over het Kossuth Lajosplein, waar het parlement zich bevindt en waar veel demonstraties plaatsvonden. Hier staat ook een monument ter nagedachtenis aan de opstand.
  • In het House of Terror Museum aan de Andrássyboulevard leer je meer over de rol van de ÁVH en de impact van het communistische regime op het dagelijks leven.

Sources

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *