Thema’s > Feestdagen in Hongarije

De feestdagen zijn behalve de nationale feestdagen (15 maart, 20 augustus, 23 oktober) en 1 mei de gebruikelijke christelijke feestdagen: 1 januari, tweede paasdag, tweede pinksterdag, Allerheiligen, eerste en tweede kerstdag (25, –26 december). Voor een volledig overzicht verwijzen we u naar de tabel onderaan deze pagina van Hongarije Vakantieland. Op deze pagina gaan we dieper in op de verschillende feestdagen en de gebruiken in Hongarije.

Naamdagen In heel Hongarije wordt het fenomeen “naamdag” gevierd. (Bij ons wordt de naamdag alleen in Limburg gevierd). Dit is van oorsprong een katholiek religieus feest ter ere van de heilige die deze naam tijdens zijn of haar leven droeg. De naamdagen vallen op de dag waarop die betreffende heilige gestorven is. Een bekend voorbeeld is Sint Nicolaas. Hij stierf op 6 december in het jaar 342. Iedere Hongaar die zijn naam draagt, viert op deze dag zijn of haar “naamdag”.  Daar alle Hongaren een Orthodoxe naam krijgen bij de doop  hebben ze dus allemaal een eigen naamdag. Dit gebruik is afkomstig van het Rooms-katholieke geloof, maar wordt in Hongarije door zowel Katholieken als Protestanten gevierd.  De naamdag wordt gevierd met bloemen, kleine cadeau’s, gebak, drank, familie en goede vrienden. Maar het wordt net niet zo uitbundig gevierd als in Nederland een verjaardag. Als je meerdere naamdagen hebt dan vier je die naamdag die het dichtst bij je eigen verjaardag ligt. De verjaardag wordt in kleine kring binnen de familie gevierd.

Nationale feestdagen Op de nationale feestdagen wordt over het algemeen niet gewerkt, de banken en de meeste winkels zijn gesloten. Daar staat tegenover dat musea, restaurants, (kuur)baden en overige bezienswaardigheden meestal wel geopend zijn. We adviseren u om vooral even na te vragen vooral u erop vertrouwd dat een bezienswaardigheid geopend is op een nationale feestdag. Het openbaar vervoer rijdt op nationale feestdagen minder dan u gewend bent: er wordt gereden volgens de dienstregelingen van zon- en feestdagen.

Dag van de bevrijding / Herdenking opstand 1848 Tot 1990 werd op 4 april de Dag van de Bevrijding gevierd, omdat de Sovjet-troepen in 1945 op deze dag de laatste Duitse troepen en hun bondgenoten uit Hongarije hadden verdreven. Tegenwoordig viert men het bevrijdingsfeest op 15 maart – ter herdenking van de onafhankelijkheidsstrijd van de jaren 1848/ 1849.

Dag van de republiek (stichting republiek 1989 en opstand 1956) Ook het feest van “De dag van de Oktoberrevolutie” is verhuisd. In dit geval  van 7 november naar 23 oktober. Op die dag brak in 1956 de volksopstand uit en op 23 oktober 1989 moest de Hongaarse Volksrepubliek voor de Republiek Hongarije wijken.

Pasen Het is een typisch Hongaars volksgebruik op paasmaandag vrouwen en meisjes te ‘begieten’, opdat ze zullen opbloeien. In dorpen gebruikten de mannen vroeger volle emmers water, maar tegenwoordig nemen ze genoegen met eau de cologne. Volgens de traditie krijgen de vrouwen na hun besprenkeling paaseieren cadeau.

Mikula’s Sinterklaas in Hongarije heet Mikula’s [Mikoelaasj]. In de communistische tijd kwam de Mikula’s traditie onder druk te staan. Onder de naam Telapo (vader winter) kon Mikolás overleven. Sinds die tijd komt hij uit Lapland. Hij heeft traditioneel geen zwarte pieten om zich heen om hem te helpen, maar een klein duivel, Krampusz.
Een echte Krampusz is voor kleine kinderen zo eng, dat je hem eigenlijk maar heel zelden in zijn oorspronkelijke verschijning ziet: een angstaanjagende figuur, gehuld in de huid van een zwart schaap en een rood masker met horens voor zijn gezicht. De Krampusz (klauw) traditie kwam voor in afgelegen gebieden in de Alpen. De figuur is geïnspireerd op de duivel maar bij de invoering van de moderne Mikolás traditie, rond 1850, moest hij een Oostenrijker voorstellen. Oostenrijk was destijds de aartsvijand van de Hongaren. Krampusz wordt vandaag de dag vervangen door verklede kinderen met hoorntjes, zoals op bijgaande foto kunt zien.
Er zijn enkele afwijkende gebruiken in Hongarije rond Sint Nicolaas ten opzichte van Nederland. Kinderen poetsen één van hun laarzen op en zetten deze in de vensterbank van hun slaapkamer, in andere streken gebeurt ditzelfde met een sok die in het raam gehangen wordt. Ze laten het raam open om Sinterklaas naar binnen te laten. Hij stopt in de nacht van 5 op 6 december lekkers in de schoenen van kindertjes mits zij deze gepoetst hebben. Per streek is het afhankelijk wat zij krijgen: zoetigheid, een klein cadeautje en een heel klein gouden roetje, voor hun lieve en hun stoute daden. Of twee poppetjes: een duiveltje omdat ze soms stout zijn en een Sint-Nicolaaspop omdat ze ook vaak lief zijn. Vaak komt Mikulas ook op school (op zes december) en leest dan, net als in Nederland uit zijn grote boek voor. Rond Sinterklaas zijn er ook chocoladefiguren te krijgen, waarvan sommigen meer op de Kerstman, anderen zeer sterk op onze eigen Sint lijken, met staf, zak en mijter.

Kerst In heel Oost-Europa vasten mensen de dag voor kerstmis, zodat het kerstmaal extra goed smaakt. Men gaat aan tafel als de eerste ster aan de hemel verschijnt en er wordt bij het diner 1 stoel vrijgelaten voor het kerstkind. Op kerstavond leggen engeltjes de cadeautjes oningepakt onder de boom. In Hongarije dragen als engelen of herders verklede kinderen een kribbe van huis tot huis en beelden taferelen uit van het Bijbels verhaal.

Vrolijk Kerstfeest en Gelukkig Nieuwjaar! – Kellemes Karacsonyi unnepeket es Boldog Új Évet!

De voorbereidingen op het kerstfeest beginnen ver vóór Kerstmis, zeker op het overwegend katholieke platteland, waar de kinderen tijdens de Advent samen met de pastoor een opvoering van het kerstverhaal instuderen. Dit gebruik wordt Bethlemezés genoemd en gaat terug op de middeleeuwse christelijke mysteriespelen. Het is de bedoeling dat het kerstverhaal met liederen, gedichten en geestige dialogen op vermakelijke wijze wordt opgevoerd.

Vooral in de kleinere dorpsgemeenschappen is het voor kinderen een hele eer om gekozen te worden voor een rol in het kerstspel. Op de laatste schooldag vóór de kerstvakantie wordt het kerstspel onder grote belangstelling van ouders en leden van de dorpsgemeenschap in de plaatselijke kerk opgevoerd.

Voor deze gelegenheid is de ruimte in de kerk voor het altaar omgetoverd tot een grote kerststal, waar de kinderen verkleed als Maria, Jozef, de herders, de drie wijzen uit het oosten en andere figuren het kerstverhaal in dichtvorm en zingend uitbeelden. Tijdens de kerstdagen wordt het kerstspel op het plaatselijke kabelnet eindeloos herhaald en bekijken de trotse ouders de verrichtingen van het eigen kroost op televisie.

Kerstavond Op kerstavond is het in een Hongaars huis een drukte van belang. Vóór het bezoeken van de nachtmis moet nog heel wat werk verzet worden. De kerstboom wordt rond een uur of zes gebracht door Jezuska, de kleine Jezus.

Uiteraard is de kleine Jezus de heer des huizes zelf, die met een laken over zijn hoofd de kerstboom op de veranda zet en na een paar ferme bonken op de deur weer verdwijnt. Nadat de kinderen de zilverspar gevonden en bewonderd hebben, wordt er in de woonkamer of de voorkamer een plekje gezocht voor de kerstboom. De kinderen tuigen met hun moeder de kerstboom op.

Die is veel bonter versierd dan in Nederland en Vlaanderen. Alles mag er in. De boom wordt volgehangen met szaloncukor, chocolaatjes en zachte snoepjes die in zijde of gekleurd zilverpapier zijn verpakt. De laatste jaren wordt de Hongaarse kerstboom overigens steeds vaker met kerstballen en verlichting getooid, zoals in West-Europa.

Tijdens het optuigen van de kerstboom wordt het traditionele kerstgebak, bejgli, gebakken. Bejgli is een staafgebak van deeg, gevuld met maanzaad, walnoten of jam. Voor de smaak worden aan de vulling nog geraspte citroen en krenten toegevoegd.

Vader komt tijdens het optuigen van de boom ’thuis’ en spreekt zijn verbazing uit over de schoonheid van de kerstboom.

Vader komt niet met lege handen thuis, want hij is de kleine Jezus tegengekomen die de cadeautjes voor het gezin aan hem meegegeven heeft. ‘De kleine Jezus had namelijk nog erg veel te doen.’

Als vader de piek op de kerstboom zet, is het moment gekomen om de cadeautjes uit te pakken en elkaar Kellemes karácsonyi ünnepeket (Prettig kerstfeest) te wensen. De kinderen die aan het kerstspel hebben deelgenomen, moeten er nog een keer aan geloven: zij moeten hun deel nog een keer onder de opgetuigde kerstboom voordragen.

Dan verschijnen de eerste groepen jongens die gekleed in traditionele klederdracht van huis tot huis oude kerstliederen ten gehore brengen. Deze kantálók wensen de bewoners van het huis prettige kerstdagen, gezondheid en voorspoed in het nieuwe jaar. Na afloop van hun optreden worden ze getrakteerd op een glas wijn of een glaasje zelfgestookte pálinka, vruchtenjenever. De vrouw des huizes biedt de zangers plakjes bejgli aan.

Het kerstmaal is de volgende dag precies om twaalf uur ’s middags. Favoriete kerstgerechten in Hongarije zijn wild en gevogelte, zoals gans, eend, kalkoen en kip. Armere gezinnen eten varkensvlees.

Het hoofdgerecht wordt voorafgegaan door een krachtige rundvleessoep. Het toetje op Kerstmis is steevast kastanjepuree met slagroom. Bij de maaltijd wordt een goed glas wijn gedronken. ’s Middags komt de familie op bezoek en worden er heel wat staven bejgli verorberd met pálinka en sterke, geurende Turkse koffie.

Oudejaarsavond In Hongarije noemt men Oudejaarsavond ‘Silvester-avond’. Op 31 december kunt u overal op straat attributen kopen, zoals toeters, slingers en maskers. Meestal wordt het feest met vrienden gevierd en wordt er gedanst.

Om middernacht wordt de televisie aangezet om naar het volkslied te luisteren en ook mee te zingen. Er worden rotjes gegooid en er is beperkt vuurwerk. Iedereen die men tegenkomt wordt gezoend. Men probeert de Kerstboom te beklimmen op het hoofdplein. Ook worden er spelletjes gespeeld, gepraat en gegeten.

Op Nieuwjaarsdag gaat men bij alle familieleden langs. Het is gebruikelijk om op deze dag een gedicht op te zeggen. In de coupletten zijn de beste wensen voor het nieuwe jaar verwerkt. In dorpen komen gemaskeerde figuren langs die gedichten opzeggen. Het is de bedoeling dat men ze wat geeft, bijvoorbeeld wijn, worst of geld. Ook kinderen doen mee aan deze traditie. Zij gaan op een stoeltje staan voor hun voordracht. Vervolgens krijgen ze wat spaarcentjes toegestopt

Een ander Nieuwjaarsdaggebruik is het eten van een gerecht dat uit veel kleine stukjes (peulvruchten) bestaat. Dus linzensoep of doperwten bijvoorbeeld. Als je dit doet, dan zul je veel geld hebben in het nieuwe jaar.

Met oud en nieuw blijven ouderen in Hongarije over het algemeen thuis. Ze kijken naar het populaire oudejaarscabaret, waarin de Hongaarse politiek op de hak genomen wordt. Jongeren daarentegen vieren oud en nieuw, szilveszter, massaal buitenshuis.

Vanwege de drukte moet al maanden vóór szilveszter een tafel in een restaurant gereserveerd worden. Gekleed in smoking en sjieke avondkleding en onder begeleiding van live muziek wordt dan op het begin van het nieuwe jaar gewacht. De hele avond worden er winterse lekkernijen opgediend, zoals zuurkool met hurka (bloedworst van varkensvlees en brood), en kan er gedanst worden.

Met een glas Hongaarse Törley-champagne in de hand wordt om twaalf uur met het zingen van het Hongaarse volkslied, God zegen de Hongaar, waarin om voorspoed voor Hongarije wordt gevraagd, het nieuwe jaar ingeluid.

Na twaalf uur begint de silvesterparty pas goed. Maar niet nadat de obers een jong biggetje door het restaurant gedragen hebben, dat tegen betaling aangeraakt mag worden. Een oud volksgeloof zegt dat het aanraken van jonge biggetjes geluk brengt in het nieuwe jaar.

Ook schoorsteenvegers brengen volgens een oud volksgeloof geluk. Vandaar dat schoorsteenvegers in hun zwarte werkkleding en met een roetig gezicht er op nieuwjaarsdag op uittrekken om gelukkig nieuwjaar te wensen. In ruil daarvoor ontvangen ze een kleine attentie.

Op nieuwsjaardag hoor je de hele dag op straat bekenden en onbekenden elkaar B.Ú.É.K (spreek uit: ‘boejeek’) toeroepen. B.Ú.É.K. is de Hongaarse afkorting van Boldog új évet kivánok, hetgeen ‘Ik wens u een gelukkig nieuwjaar’ betekent.

Nederlandse feestdagen in Hongarije Als u in Hongarije woonachtig bent kunt naar de Nederlandse Ambassade gaan en U laten administreren als Nederlander in het buitenland (kan zijn dat u daar een verblijfsvergunning voor moet hebben). Vanaf dat moment word U voor alle belangrijke Nederlandse feestdagen uitgenodigd, zo ook voor de traditionele Oranjeborrel voor Koninginnedag.

Feesten en lokale festiviteiten 

• Januari/februari1 januari: Nieuwjaarsconcert in het Vigadó in Pest.
• 6 januari: Driekoningen. Begin van de vastentijd en het balseizoen, dat tot Aswoensdag duurt.
• Laatste zondag van de vastentijd: busójárásoptocht in Mohács.
• Maart/aprilDerde week van maart: voorjaarsfestival van Boedapest. Grootste kunstfestival van het jaar, duurt tien dagen. Optredens van orkesten en solisten, op het terrein van klassieke en moderne muziek, opera- en theaterpremières en ook tentoonstellingen. Soortgelijke evenementen in Pécs, Györ, Szeged, Debrecen, Sopron, Kecskemét en Szombathely.
• Mei Half mei: Industria – internationale vakbeurs in Boedapest voor investeringssgoederen.
• Laatste week van mei: feestweek van het boek. In alle grote plaatsen bieden uitgeverijen hun publicaties in kraampjes te koop aan. Laatste weekeinde in mei: opening van het seizoen aan het Balatonmeer met sportevenementen in zowel Balatonfüred als Siófok.
• Juni De maand van de eindexamens op middelbare scholen en universiteiten. In de etalages van winkels zijn grote portretten te zien van de kandidaten en hun docenten.
• Eerste week van juni: pinksterfestival van de Hongaarse Duitsers in Pécs.
• De Boedapester kermis is sinds de aftocht van de Sovjettroepen (19 juni 1991) de naam van een volksfeest dat in het 3de weekeinde van juni gehouden wordt in de hoofdstad.
• Ieder jaar op 29 juni vieren de landen waar de Donau, de langste rivier van Europa, doorheen stroomt de ‘dag van de Donau’.
• Juni-juli: feestweken in Sopron. Een reeks muziek- en museumevenementen en kunstmanifestaties: in Sopron en omgeving.
• Juni-augustus: Zomeruniversiteiten in Boedapest, Debrecen, Eger, Esztergom, Kecskemét, Keszthely, Miskolc, Pécs, Sárospatak, Sopron, Szeged en Szombathely.
• Concerten met muziek van Beethoven in Martonvásár in het park van Slot Brunswick.
• Juli:Teátrum: Commedia dell’arte-voorstellingen op het openluchttoneel van het Fötér (hoofdplein) van Szentendre.Kermis-markt op Jakobsdag in Szántódpuszta (C4) aan het Balatonmeer.
• Juli-augustus: Uitvoeringen van muziek van Haydn en Mozart in Fertöd in Slot Esterházy, waar Joseph Haydn als kapelmeester was aangesteld.Opera-uitvoeringen in het openluchttheater van het Margaretha-eiland in Boedapest, met medewerking van befaamde Hongaarse en buitenlandse kunstenaars.
• Eind juli-20 augustus: openluchtuitvoeringen in Szeged. Opera, ballet, theater en ook folklore op het domplein van Szeged.
• Begin augustus: ruitertoernooi in de burcht Kiniszi in Nagyvázsony.
• Laatste zondag in juli: Anna-bal in Balatonfüred met deelneemsters uit een aantal verschillende landen en de verkiezing van de schoonheidskoningin.
• Laatste week van juli/eerste week van augustus: internationaal Bártok-seminar in Szombathely met muziekgezelschappen en -critici.
• 19-20 augustus: Hortobágyer bruggenmarkt met ruitertoernooi.
• 20 augustus: bloemenfestival in Debrecen. Een kleurrijke optocht door een deel van de stad met prachtige bloementapijten
• September: Derde week van september: bal ter gelegenheid van de druivenoogst in Eger. Tevens internationale herfstbeurs voor consumptiegoederen in Boedapest.
• Eind september: druivenoogst in Badacsony, aan het Balatonmeer.
• Oktober: Maand van het museum in heel Hongarije met nieuwe tentoonstellingen.
• Eerste week van oktober: kunstweken van Boedapest.

Feestdagen in Hongarije

Feestdag   Opmerkingen

• Nieuwjaarsdag 01-01
• Driekoningen Varieert Begin van de vastentijd en het balseizoen, dat tot Aswoensdag duurt.
• Naamdag Piroska 18-01
•  Naamdag Agnes 21-01
•  Valentijnsdag 14-02
•  Naamdag Juliana 19-02
•  Vrouwendag 08-03
•  Naamdag Ildikó 10-03
•  Nationale feestdag: Dag der Onafhankelijkheid (1848), 15-03, Herdenking opstand 1848
• 1e Paasdag, Varieert
• 2e Paasdag, Varieert
•  Dag van de arbeid, 01-05
•  Dag van Europa, 09-05
•  Moederdag, Varieert
•  1e Pinksterdag, Varieert
•  2e Pinksterdag, Varieert
•  Naamdag Anna 26-07
•  Naamdag Krisztina 05-08
•  Naamdag Ilona 18-08
•  Nationale feestdag, 20-08, Grondwetsdag, naamdag 1e Hongaarse koning István
• Naamdag Maria, 12-09
•  Naamdag Teréz, 15-10
•  Nationale feestdag, 23-10, dag van de republiek (stichting republiek 1989 en opstand 1956)
• Allerheiligen (Mindenszentek), 1-11
•  Naamdag Elzsebet, 19-11
• Naamdag Katalin, 25-11
•  Advent, Varieert
• Sint Nicolaas, 06-12
• Naamdag Eva & Adam, 24-12
•  1e Kerstdag, 25-12
• 2e kerstdag, 26-12
• Oudjaarsdag, 31-12